De kracht van kwetsbare liefde
Bernhard Reitsma is christen en wetenschapper. Hij kent de wereld van de islam goed, zowel uit ervaring als door studie. Van zijn hand verscheen het boek Kwetsbare liefde, De kerk, de islam en de drie-enige God.
Net als het christendom kent de islam een grote diversiteit. De hoofdstromingen zijn: sjiieten en soennieten. Die staan vaak scherp tegenover elkaar. Dat geldt ook voor de moslims die belijden dat het in hun godsdienst om vrede gaat en degenen die met geweld hun godsdienst willen opleggen aan iedereen.
Ook in het christendom zijn grote verschillen. Die blijken onder andere in de visie op de islam. Voor de ene christen is de islam een valse godsdienst, voor de ander hoort hij, met het jodendom en het christendom, tot de drie Abrahamitische godsdiensten.
Voor Reitsma draait het om de vraag hoe de islam zich verhoudt tot de openbaring van God in Christus. En van daaruit stelt hij de vraag hoe de kerk zich moet verhouden tot de islam. Dit lijkt mij een zuivere probleemstelling.
De drie-enige God en zijn plan
Mooi is de inzet die Reitsma kiest, de schepping. Genesis 1-2:3 verkondigt dat God de Schepper is. Hij voltooide zijn werk op de zevende dag, de climax van de schepping. De rustdag is de sleutel tot haar geheim. God rustte van zijn scheppingswerk. Hij ging toen op een andere manier aan het werk om het werk van zijn handen tot bloei te laten komen. Maar de zonde is de grote spelbreker. Dat betekent niet het einde van Gods plan. Dat blijkt bovenal in de komst van Christus. Dan neemt God opnieuw het Woord. Het Woord wordt mens. Dat verkondigt Johannes in hoofdstuk 1 van zijn evangelie. In Jezus Christus werkt God. Hij doet dat op de sabbat, in het herstel van de man die al 38 jaar verlamd was (Joh. 5). Dit is een duidelijk teken van de toekomstige heilstijd. Hij brengt het nieuwe leven aan het licht. Gods plan kreeg haar hoogtepunt in het kruis en de opstanding van Christus. Daarin openbaart zich de ondoorgrondelijke gebrokenheid van de schepping en het goddelijke nieuwe begin. Wie in Christus gelooft, is een nieuwe schepping. De Geest is het onderpand van de toekomstige nieuwe scheppingswerkelijkheid. Vanuit deze bijbelse lijn betreffende het plan van de drie-enige God kijkt Reitsma naar de islam.
Is Allah God?
Volgens de een geloven moslims in een afgod, maar anderen beweren dat hun godsdienst ook goed is. Reitsma heeft een genuanceerde visie. Hij noemt de islam een uiting van het verlangen naar God. Maar volgens hem is hun zicht op God onvolkomen en ontwricht. Zij erkennen namelijk niet dat God zich heeft geopenbaard in Jezus Christus. Zijn Geest schept een nieuwe gemeenschap van mensen die Jezus volgen. Daarbij valt aan te tekenen dat ook de kerk lang niet altijd God dient in zijn Geest. Zij moet daarom in de eerste plaats kritisch zijn op zichzelf.
Kerk en Israël
De kerk is onopgeefbaar verbonden met de God van Israël, door Jezus Christus. Zijn gemeente is de voortzetting van het oudtestamentische volk van God. Reitsma ziet het zo: het volk Israël heeft met Christus een transformatie ondergaan tot een universele gemeenschap. Daarmee komt God niet terug op zijn belofte voor Israël. Hij vervult haar rijker dan Israël ooit had kunnen denken. Dit noemt Rietsma geen spiritualisering. Het houdt volgens hem volkomen verlossing in, van Israël en de volken; van Gods hele schepping. Deze boodschap van God is aanstootgevend voor Joden en moslims, maar ook voor christenen. Maar bovendien is het de boodschap van leven en bevrijding, voor ieder die Jezus erkent als de van God gegeven Koning.
Kwetsbare liefde
Het evangelie kan in elke cultuur gestalte krijgen, maar ze staat ook haaks op elke cultuur. De culturele kleur mag niet dominant zijn. Het gaat erom dat de kerk, waar dan ook, leeft in het geloof in Christus, dus handelt in zijn gezindheid.
Het optreden van het christelijke westen in de wereld geschiedt lang niet altijd in zijn Geest. Denk aan de kruistochten en het kolonialisme, aan nazi-Duitsland. Dat roept grote vragen op, bij Joden en islamieten. Het brengt ook tot, begrijpelijke, negatieve reacties. De kerk moet, steeds weer en meer, leren te leven vanuit de liefde van Christus. Dat brengt voor haar lijden met zich mee, dikwijls in islamlanden. De vrije kerk mag de vervolgde kerk aansporen vol te houden in het lijden. De lijdende kerk spoort de vrije kerk aan niet te bezwijken voor een evangelie van welvaart en geluk. De kerk is geroepen alle naasten met respect te behandelen. Ook moslims, ongeacht hun reactie op het evangelie. Iedereen moet de grootheid van Gods genade leren kennen. Deze fantastische studie eindigt met deze woorden:.
Die genade stelt volgelingen van Jezus in staat te blijven liefhebben ondanks spot en weerstand. Dat is de kracht van kwetsbare liefde..
Ik heb slechts een fractie van dit goede en mooi geschreven boek weergegeven. Ik hoop dat het uw nieuwsgierigheid prikkelt het te lezen. Bovendien is het mijn wens dat het christenen toerust te leven vanuit het evangelie. Om in deze wereld te getuigen wie de drie-enige God is, dat Jezus de Christus is. Niet het minst aan moslims.
Amersfoort, D. Visser
N.a.v. Kwetsbare liefde, De kerk, de islam en de drie-enige God, Boekencentrum in Utrecht, ISBN 978 90 239 7105 4, € 19,90.