Ds. H. van der Ham heeft zijn sporen verdiend als dienaar van het Woord in onze kerken. Aanvankelijk als ‘gewoon’ gemeentepredikant van Zuidland. Daarna vele jaren als geestelijk verzorger van schippers en zeevarenden. Hij kan daar mooie dingen over vertellen.
Maar daarmee is ons nog niet de helft aangezegd van zijn betrokkenheid op het kerkelijke en geestelijke leven. Hij is namelijk ook een getalenteerd verteller van de kleine kerkhistorie. Al heel wat geschriften heeft hij op zijn naam staan. Meest over hen die de kerken dienden in de vorige eeuw. Wie kent bijvoorbeeld niet zijn boeken en boekjes over professor G. Wisse?!
Vertelboek
Recent kwam er opnieuw zo’n boeiend vertelboek uit, vol geschreven met de verhalen over dienaren uit vorige tijden. De voorzijde van het boek doet vermoeden dat het een vijftal betreft, maar nee – welgeteld zeven portretten worden ons geboden, aangevuld met van elk van hen één of enkele overdenkingen naar aanleiding van een woord uit de Heilige Schrift. Ik kan u zeggen dat ze met elkaar een getrouwe tekening van deze broeders geven. Ieder van deze zeven heb ik namelijk ooit zelf meerdere keren in de kerkbank mogen beluisteren.
Welke maatstaf de samensteller heeft gehanteerd om zijn keuze te maken, wordt in het boek niet vermeld. Ik denk dat de persoonlijke voorkeur van ds. Van der Ham hierin wel een rol heeft gespeeld. Het maakt deze collage extra boeiend. De wijze waarop hij de weg en het werk van deze zeven beschrijft, verraadt op menige bladzijde een grote innerlijke betrokkenheid op de (inmiddels allemaal overleden) broeders. Wie het zijn? Ik zal ze u één voor één voorstellen, met typeringen ontleend aan deze bundel. Dan hebt u tegelijkertijd een idee welk vlees u in de kuip hebt.
Getuigen
Om te beginnen professor J.J. van der Schuit († 1968), een boeiend en authentiek prediker, die krachtige uitspraken niet schuwde. Wie hem ooit hoorde, vergeet hem nimmer. In 1922 werd hij geroepen tot de leerstoel dogmatiek in Apeldoorn. ‘De leer der godzaligheid stond hoog aangeschreven bij Van der Schuit. En de praktijk der godzaligheid. Hij zocht ze beide.’ Een typerende uitspraak van hem: ‘De gereformeerde theologie wortelt in en bloeit op uit de verbondsgeheimenissen.’
Hierna aandacht voor twee pure zendingsmensen, pioniers als ze waren: ds. A. Bikker († 1977) en ds. M. Geleijnse († 1985). Beiden hebben met name in de tijd van oorlog en bezetting grote persoonlijke offers gebracht. Bikker was de ontembare organisator, Geleijnse de bewogen en gemoedelijke pastor. Getrouwe dienaren waren ze beiden, in woord en in daad.
Vervolgens ds. G. Blom († 1992), die de gemeente van Meerkerk wel tweeënveertig jaren aaneengesloten heeft gediend. Hij was een dienaar met een ernstige en onderscheidende prediking. Verder was hij veel jaren hoofdredacteur van Bewaar het Pand.
Ds. G. Hamstra († 2018) heeft weliswaar de gemeenten van Alphen aan den Rijn en Elburg gediend, maar een groot deel van zijn bediening vond plaats in de Canadese gemeenten. In zijn prediking klonk zijn betrokkenheid op de puriteinse Godsvrucht onmiskenbaar door.
Een dienaar van eigen snit was ooit ds. D.J. Klein Onstenk († 1998). Begonnen als hulpprediker in een kleine Friese hervormde gemeente, is hij vooral bekend geworden door zijn werk in de strafgevangenis te Leeuwarden. Als hij daarover vertelde op de preekstoel was hij in zijn element.
De laatste dienaar in deze rij van zeven is de voor menigeen nog steeds onvergetelijke ds. P. Beekhuis († 1993). Samen met zijn vrouw, die de verschijning van dit boek mocht meemaken, wist hij zich sterk verbonden, allereerst aan de plattelandsgemeente Noordeloos en daarna niet minder aan de stadsgemeente van Rotterdam-Kralingen. Boven alles wilde hij met zijn ernstige prediking een eerlijke zielenherder zijn. Zijn plotselinge overlijden na een doordeweekse dienst op Urk heeft velen geschokt.
Zalige vereniging
Ik besluit deze kleine impressie met het heldere getuigenis dat uit de mond van ds. Hamstra werd opgetekend, toen hem werd gevraagd naar de inhoud van zijn christen-zijn. ‘Het betekent voor mij dat ik door de genade van God mij mag verheugen in de meest zalige vereniging die een mens kan kennen. Ik ben namelijk door een levend geloof met Christus verenigd. Door dit geloof heb ik zaligmakend deel aan de gehoorzaamheid en het offer van het Lam van God. Mijn geloof is niet van menselijke oorsprong. Het is een vrucht van de bijzondere genade van de Heilige Geest. Genade schenkt een wondervolle troost in alle omstandigheden van het leven met het oog op het einde van mijn reis hier op aarde. De liefde van God in Christus is mij meer waard dan alle schatten van de hemel en de aarde. Die liefde is oneindig en is de enige troost van de voornaamste van de zondaren.’
J.M.J. Kieviet, Barendrecht
Ds. J.M.J. Kieviet is emeritus predikant van de Christelijke Gereformeerde Kerk van Renswoude
N.a.v. door H. van der Ham, Getuigen van Christus. Portretten van christelijke gereformeerde predikanten, De Banier: Apeldoorn, 187 p., € 19,95, ISBN 978 94 0291 068 1. Gebonden. Geïllustreerd.