Ons kerkverband onderhoudt nauwe contacten met de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). Er zijn verscheidene samenwerkingsgemeenten: twee gemeenten die één geworden zijn, en toch blijven behoren bij beide kerkverbanden. Naast deze samenwerkingsgemeenten zijn er gemeenten die een of andere vorm van samenwerking kennen: de samenwerkende gemeenten.
De generale synode hield er in haar tiende zitting aan vast dat we moeten blijven zoeken naar eenheid met de GKv. Over de opdracht van Christus kan geen twijfel bestaan. Maar de praktijk is weerbarstig. Ook in het zoeken naar eenheid stuiten we op weerstanden en gebrokenheid.
Bovendien ervaart niet iedereen samenwerking gelijk. Er zijn positieve maar ook minder positieve ervaringen. Verscheidene gemeenten hebben moeite met samenwerking. Die moeite zit bijvoorbeeld op het punt van de inhoud van de prediking binnen gereformeerd-vrijgemaakte kerken. Wordt daarin wel voldoende opgeroepen tot bekering? Is er geen onderscheid, in geestelijke staat en stand? Daarnaast wordt gewezen op ontwikkelingen binnen de GKv die vragen oproepen, bijvoorbeeld de bezinning op een eventuele openstelling van de ambten voor zusters uit de gemeente.
Maar hoe ligt het nu precies met die ervaringen ten aanzien van samenwerking? Dat is niet helemaal duidelijk. Daarom zal er onderzoek worden gedaan. Deputaten eenheid gereformeerde belijders zullen een vragenlijst opstellen, die kerkenraden kunnen gebruiken bij het maken van hun jaarlijkse verslag voor de classis. Zo kan de classis daarover spreken, en die ervaringen doorgeven aan deputaten eenheid. De deputaten kunnen deze informatie gebruiken bij de ontwikkeling van beleid. In elk geval moet het gesprek over de prediking doorgaan. Zo kan worden gewerkt aan onderling vertrouwen en begrip.
HHK
Zonder meer kunnen predikanten van onze kerken ruilingen afspreken met predikanten van de GKv. Dat geldt ook voor ruilingen met predikanten in de Hersteld Hervormde Kerk (HHK). In de praktijk gebeurt dat echter niet zoveel. En als het gebeurt, wat eenzijdig. Er zijn meer predikanten uit onze kerken die in een hersteld-hervormde gemeente voorgaan dan omgekeerd. Het zou goed zijn – zo werd gezegd – dat de kerken elkaar beter leren kennen. In elk geval moeten de contacten blijven, en er moet ook gesproken worden over onderwerpen die voor beide kerkverbanden van belang zijn.
NGK
Verscheidene gemeenten vormen een samenwerkingsgemeente met een Nederlands-gereformeerde gemeente. Maar de liefde tussen de beide kerkverbanden is al weer enige jaren geleden wat bekoeld. Er zijn zaken in de NGK die vragen oproepen. Ds. K. Muller, die als Nederlands-gereformeerd predikant in Heerenveen heeft gestaan, vroeg: 'Zijn de verschillen dan zo groot dat je ze niet kunt verdragen in een en hetzelfde kerkverband?' Hij zag graag dat de contacten weer werden aangehaald: 'De CGK heeft iets wat onze kerken soms node missen, namelijk aandacht voor de binnenkant van het geloof en het besef van heiligheid van de drie-enige God'.
De synode wilde de banden weer wat aanhalen, want er zijn Nederlands-gereformeerde kerken die heel dicht staan naast kerken uit ons kerkverband. Dan is er geen belemmering voor het zoeken van eenheid. Daarom kregen deputaten eenheid gereformeerde belijders de opdracht – naar analogie van bijlage 8A van de kerkorde – een regeling te ontwerpen voor eventuele samenwerking met de desbetreffende Nederlands-gereformeerde gemeenten. In 2010 wilde de synode deze weg nog niet gaan. Ze vond toen dat er een regeling moest komen voor het gehele kerkverband. Dat laat ze nu los. Zo komt ze met een aparte regeling plaatselijke kerken tegemoet.
Vijfkerkenoverleg
De genoemde regeling zal vergelijkbaar zijn met de regeling die geldt voor samenwerking met zogenaamde gereformeerde-bondsgemeenten. Ook met deze gemeenten kan een samenwerkingsgemeente worden gevormd. Op verscheidene plaatsen bestaan er al nauwe contacten, en worden gezamenlijke diensten gehouden. Al langere tijd voeren deputaten eenheid gesprekken met vertegenwoordigers van de Gereformeerde Bond (GB) in de Protestantse Kerk in Nederland. Maar deze bond is geen kerk. Daarom zijn deze gesprekken niet gericht op eenheid, maar wel op wederzijdse dienst.
In dat kader zijn er ook contacten met het moderamen van de PKN. Omdat de GB valt binnen de PKN is het begrijpelijk dat ook deze contacten er zijn. De synode 2013 heeft toegestaan dat gereformeerde-bondspredikanten mogen voorgaan in onze kerken. En de PKN vond dat er dan ook van haar kant een dergelijke regeling zou moeten komen. Vandaar die contacten. Bij de gesprekken daarover heeft het moderamen van de PKN nog drie andere kerken betrokken, namelijk de GKv, de NGK en de vGKN: het vijfkerkenoverleg was geboren.
vGKN
De voortgezette Gereformeerde Kerken vormen een klein kerkverband van kerken die niet zijn meegegaan met de vorming van de PKN. De synode besloot – los van het vijfkerkenoverleg – het gesprek met de vGKN aan te gaan om te kijken of er een vorm van nauwer kerkelijk samenleven mogelijk is. In elk geval is dankbaarheid voor geestelijke herkenning. De synode vond het echter te vroeg om nu al kanselruil toe te staan. De contacten zijn nog te jong.
D. J. Steensma, Feanwâlden