Wonen en werken in Centraal-Azië (6)
Deze keer vertellen ze hoe bij hen het paasfeest wordt gevierd.
Pasen! In Nederland het feest van de beschilderde eieren, kuikentjes en paashazen. We eten ons vol met kilo’s paaseieren (die wij dit jaar helaas moeten missen) en alle supermarkten pakken uit met allerlei extra artikelen die niet alleen luxer dan normaal zijn, maar ook nog eens duurder. Het is een commercieel festijn geworden.
Bijna alle lezers zullen wel weten dat dit natuurlijk niet is waar het om gaat met Pasen. Wij vieren de opstanding van onze Heer Jezus Christus. Ons feest van de opstanding is een nieuwe invulling van het oude Joodse Pesachfeest, waarbij de Joden herdachten dat ze plotseling en onverwacht uit Egypte mochten vertrekken. ’s Avonds wordt het paaslam geslacht en met het gezin gegeten. Daarna wordt het feest van de ongedesemde broden gevierd: ongedesemd brood om te symboliseren dat ze zo halsoverkop uit Egypte vertrokken dat er niet eens tijd was om het deeg te laten rijzen. Op de Witte Donderdag herdenken we het moment dat Jezus met zijn leerlingen het Pesachmaal vierde en daar het avondmaal instelde voor ons als herdenking van wat Hij voor ons heeft gedaan.
De aandacht ligt bij ons vooral op het lijden en sterven van onze Heer Jezus waardoor voor ons een nieuw leven is begonnen. We staan op Goede Vrijdag stil bij de zware weg die Jezus moest gaan voor ons. We vieren dan avondmaal met elkaar en herdenken deze gebeurtenis. Na een stille zaterdag vieren we Pasen met elkaar, met veel bloemen en kuikens en geel, ook in de kerk. Soms weten we niet eens zo goed wat we eigenlijk aanmoeten met Pasen.
De orthodoxe kerken kijken iets anders tegen Pasen aan dan de katholieke en protestante kerken. Voor hen is Pasen het allergrootste feest van het jaar, veel groter en belangrijker dan kerst. Iedereen gaat naar de kerk (en die begint hier soms al om acht uur ’s morgens). Pasen is zo belangrijk in de orthodoxe kerken dat het Russische woord voor ‘zondag’ hetzelfde is als voor ‘opstanding’. De opstanding van Christus is zo belangrijk dat elke zondag daarnaar genoemd is. Elke zondag vieren we de opstanding van Christus opnieuw.
Op bijgaande illustratie zien we een oude afbeelding die goed weergeeft hoe de orthodoxe kerk aankijkt tegen de opstanding. Dit mozaïek komt uit een Grieks klooster en is meer dan duizend jaar geleden gemaakt. Op het mozaïek staan vijf figuren afgebeeld. In het midden staat Christus, met boven zijn hoofd in het Grieks de tekst ‘De Opstanding’. Onder zijn voeten zien we in de duisternis de verbrijzelde poorten en gebroken sleutels van de onderwereld. Dit komt uit een oud Christelijk verhaal dat vertelt hoe Jezus is afgedaald naar de onderwereld (‘helle’ in onze Apostolisch Geloofsbelijdenis), waar Hij alle mensen die voor zijn komst zijn overleden zijn evangelie verkondigd. Met zijn rechterhand houdt Hij triomferend het kruis vast, waaraan Hij de overwinning op de dood heeft behaald. Met zijn doorboorde linkerhand leidt Hij twee personen uit het graf naar buiten. Dit zijn Adam en Eva, de eerste mensen. Zoals door één mens, Adam, de dood in de wereld is gekomen, wordt ook door één mens, Jezus, de dood verslagen. De twee figuren aan Christus’ andere zijde zijn ook Adam en Eva die gekroond als koningen hulde brengen aan hun ware koning.
Het centrale gedachtegoed in de orthodoxe kerk bij Pasen is de glorieuze overwinning van Christus op de dood en het dodenrijk. Hierdoor heeft hij ons bevrijd en gered uit de klauwen van de dood. Daardoor kunnen wij nu als koningen met hem heersen. Christus is de universele overwinnaar en zonder zijn overwinning zouden wij nergens zijn.
Pieter en Hanna-Ruth