In deze tweede bijdrage willen we nog wat dieper ingaan op de betekenis van de drie-eenheid voor de praktijk van het geloofsleven. Daarbij denken we aan onder andere de geloofsbeleving, het gebedsleven en de heiliging. Er kan geen zuiver en gezond geestelijk leven zijn als het niet wortelt in het werk van de drie-enige God en gericht is op de verheerlijking van de Vader, de Zoon en de heilige Geest.
De leer van de drie-eenheid is namelijk meer dan een persoonlijke mening of een opvatting die wel of niet kunt delen; het is meer dan een dogma, een leerstuk van de kerk, zo taai als een stuk leer: het is de levende ervaring van de ware christen. Het is de hartenklop van het ware christelijke leven.
In artikel 9 van de Nederlandse geloofsbelijdenis wordt ook gewezen op dit persoonlijke aspect: ‘Wij weten dit alles (nl. de belijdenis aangaande de drie-eenheid) zowel uit het getuigenis van de Heilige Schrift als uit de werkingen [van deze personen] en voornamelijk die wij in onszelf gevoelen.’ Hier gaat het dus over het geloof en de geloofsbeleving: het raakt en gevoelige snaar. Wie ongevoelig, abstract, theoretisch over de drie-eenheid wil spreken, heeft het niet begrepen.
Bewerker van heil
God openbaart Zich – niet door ‘theoretisch’ iets over Zijn eigenschappen mee te delen – maar door in onze geschiedenis in te dalen, om heil voor zondaren te bewerken.
In de gang van de heilsgeschiedenis wordt gaandeweg steeds duidelijker dat God de Vader is Die Zijn Zoon zond en Zijn Heilige Geest heeft uitgestort. Als er geen drie-enige God is, is er ook geen verlossing! De christen kent en belijdt geen andere God dan Deze. Immers, de christen ontvangt door het geloof deel aan Christus – de Zoon van de Vader, – en hoe heeft hij Christus leren kennen anders dan door de heilige Geest Die het geloof werkt?
Met tal van bijbelgedeelten is dit toe te lichten. In Efeziërs 1:1-14 zien we in één adem verkiezing (Vader), verzoening (Zoon) en verzegeling (Geest) benoemd in deze lofzang. Het gaat hier over de verlossing en het leren kennen van die verlossing, het delen in de verlossing, het leven uit die verlossing. Kortom, de belevingskant van het geloof. Het geloof heeft een inhoud, maar als het geloof gelooft, heeft het ook zijn eigen belevingskant: vreugde, verwondering, ootmoed, bestrijding, bevrijding. Dit raakt ‘de werkingen die wij in ons gevoelen’. Het doet de kerk zingen: ‘Hij was het die mijn heil bewerkte, / dies loof ik Hem mijn leven lang.’
In Openbaring 1:4-5 ontvangt de strijdende kerk op aarde een groet uit de hemel, en wel van de eeuwige God (Die is en Die was en Die komt), van de volheid van de Geest (zeven Geesten) en van Jezus Christus Die de getrouwe Getuige is vanwege Zijn gehoorzaamheid tot in de dood (bloed-getuige), vanwege Zijn overwinning die bleek op de paasmorgen (de Eerstgeborene uit de doden) en vanwege Zijn huidige positie in heerlijkheid (Vorst van de koningen van de aarde).
In 2 Korintiërs 13:13 geeft Paulus ontvangt de gemeente een apostolische zegen. In het gelovig kennen van de genade van de Heere Jezus, van de liefde van God en de gemeenschap(sband) door de Heilige Geest wordt de vernieuwde band met God beleden, die hart, verstand en gevoel raken. Of kunt u hier op een ongevoelige manier over spreken, als de genade van Christus voor je is gaan leven, als de liefde van God je heeft aangeraakt, en er een band van geloof, hoop en liefde is gekomen door de Geest, wiens nabijheid en gemeenschap je niet kunt missen om overeind te blijven?
De enige troost
Het is dan ook de enige troost van de christen in leven en sterven niet langer van zichzelf te zijn, maar door genade het eigendom van de Heere Jezus te zijn geworden, Die ons zo bewaart dat zonder de wil van Zijn Vader geen haar van ons hoofd kan vallen, terwijl de heilige Geest ons van harte gewillig en bereid maakt om voor die God te leven (Heidelbergse Catechismus 1,1).
Hebben we er wel eens bij stilgestaan dat als God niet de drie-enige was, dit ook het gebed zou beïnvloeden? Want wat is bidden? Is bidden proberen met allerlei argumenten God om te praten en gunstig te stemmen, zoals heidenen doen? Is bidden niet meer dan het vervullen van een religieuze plicht, zoals moslims doen? Het christelijk gebed is wezenlijk anders. Het is de Geest Die ons op grond van het evangelie leert, om vrijmoedig pleitend op de verdiensten van de Zoon tot de Vader te gaan.
Het is God de Vader die zondaren tot Zijn kinderen aanneemt. Hij kan het doen op grond van het werk van Zijn Zoon. En Hij doet het door Zijn Geest. De Geest brengt hen tot de geloofskennis en beleving van het kindschap. Paulus schrijft in zijn brief aan de Galaten: Nu, omdat u kinderen bent, heeft God de Geest van Zijn Zoon uitgezonden in uw harten, Die roept: Abba, Vader! (4:6)
Hoop
Een laatste aspect dat ik wil benoemen betreft de hoop van de christen inzake de toekomstige heerlijkheid, waarbij de opstanding van ons lichaam behoort.
Bijzonder sprekend is in dit verband wat Paulus schrijft in Romeinen 8: Als de Geest van Hem Die Jezus uit de doden opgewekt heeft, in u woont, zal Hij Die Christus uit de doden opgewekt heeft, ook uw sterfelijke lichamen levend maken door Zijn Geest, Die in u woont (8:11).
Hier vinden we een dubbel-trinitarische tekst! Dat God Zijn Zoon heeft opgewekt, betekent de goedkeuring over het verlossingswerk dat Hij volbracht tot in de dood. De inwonende Geest in het hart van Gods kinderen is de waarborg van hun lichamelijke opstanding. Het beginsel van die toekomstige heerlijkheid is al in hen aanwezig, door de Geest, om Jezus’ wil en tot Gods eer.
Het is alles bij God begonnen, het loopt alles uit op de lof en prijs voor Zijn troon. Dat maakt de cirkel rond: de drie-enige God werkt alle heil tot Zijn meerdere eer en verheerlijking, nu en eeuwig.
Ere zij de Vader en de Zoon en de Heilige Geest,
als in den beginne,
nu en immer
en van eeuwigheid tot eeuwigheid.
Amen.
H. Korving, Urk
Drs. H. Korving is emeritus predikant van Urk-Maranatha en gaf in de vormingscursus CGK 2024-2025 een module over de betekenis van de Drie-eenheid voor het geloof.