We zitten coronagewijs online tegenover elkaar. Dat is uiteraard het gemakkelijkst als de een nog in Gorinchem woont en de ander in Leeuwarden. Helemaal onbekend is ds. Jelle Nutma niet. Een kleine vijftien jaar geleden was hij de predikant van Surhuisterveen. Regelmatig was hij te beluisteren op de verschillende kansels in het Noorden. Zondag 14 maart is de dag waarop de gemeente van Drachten in hem een nieuwe predikant ontvangt. Een (hernieuwde) kennismaking.

Ds. Nutma (1967) vertelt dat hij is opgegroeid in Friesland.

'Na de middelbare school in Dokkum ging ik in 1985 theologie studeren aan de Theologische Hogeschool (nu: Universiteit) in Apeldoorn. In 1993 ben ik als predikant bevestigd in de gemeente IJmuiden, en in 1998 in Surhuisterveen. Vanuit Surhuisterveen ben ik beroepen naar een van de drie gemeentes in Apeldoorn. Daar was ik betrokken bij de ontwikkeling van een ICF Apeldoorn, een internationale kerk voor alle culturen. Een prachtig initiatief dat door heel veel enthousiaste mensen in Apeldoorn wordt gedragen. Sinds 2014 ben ik predikant in Gorinchem.'

Veel spreekwoorden en gezegden die wij in onze taal gebruiken, vinden hun oorsprong in de Bijbel. In deze rubriek proberen we van een aantal daarvan de herkomst te achterhalen.

Mosterd of wijn?

De uitdrukking ‘weten waar Abraham de mosterd haalt’ betekent dat je goed op de hoogte bent en weet hoe iets in elkaar zit. Het is volgens de meeste verklaarders een uitdrukking uit de Bijbel en verwijst naar Abraham die zijn zoon Izaäk moest offeren (Gen.22,6). Abraham nam daarom geen dier mee, maar verzamelde takken om een houtstapel (‘mutsaard’) mee te maken, waarop hij zijn zoon zou slachten. Vlak voordat hij zijn zoon wilde doden met een mes, riep een engel van God dat hij zijn zoon niet moest doden. ‘Mutsaard’ betekent takkenbos, houtstapel of brandstapel en is later verbasterd tot mosterd, aldus deze uitleggers.

God heeft met Abraham en zijn nageslacht een verbond gesloten en in Christus vernieuwd. De Heilige Geest werkt in mensen het antwoord van het geloof. Zo ontstaat een verbondsrelatie. Maar een relatie moet wel onderhouden worden.

God is zo goed dat Hij niet alleen van Zijn kant in het verbond een band met ons zoekt, en door Woord en Geest die band aangaat, maar nu vervolgens die ook onderhoudt. Daartoe dient de prediking van het evangelie en de bediening van het heilig avondmaal.

Wanneer de christelijke gemeente samenkomt, worden woorden gesproken en gezongen. De eredienst is een taalgebeurtenis. Dat geldt vooral voor een eredienst van gereformeerde signatuur. Aanleiding genoeg om er eens nader naar te kijken.

De taal in de eredienst komt uit verschillende hoeken en gaat verschillende richtingen uit. In de schriftlezing horen we de stem van de Heer. Uitleg en verkondiging sluiten zich daarbij aan. De gesproken woorden (door de lector of de voorganger) richten zich tot de gemeente. In de gebeden zijn de woorden gericht tot God.

Daarnaast klinken er woorden van de gemeenteleden tot elkaar. Deze kunnen tegelijk ook gericht zijn tot God. Wisselzang bijvoorbeeld, als lofprijzing voor de Heer én opwekkende bemoediging van elkaar.

Nu is een kerkdienst een publieke aangelegenheid. Naast de leden van de gemeente kunnen er ook gasten zijn die voor het eerst een eredienst meemaken of na jaren weer eens een kerkdienst bijwonen. Al die verschillende zenders en ontvangers brengen ook verschillende taalvelden met zich mee.

Twee van de hierboven genoemde aspecten wil ik hier wat nader onder de loep nemen. Allereerst de taalgerichtheid op aanwezige gasten. Vervolgens iets over het verschil in taal dat optreedt wanneer het adres  tot wie men spreekt verandert.