Een zuster uit onze gemeente gaf mij de tip om dit boek eens te lezen. Met interesse, plezier en soms ook met verbazing en onthutsing heb ik het boek gelezen. Zelf kom ik niet uit deze regio, dus leek het me wel mooi om iets te lezen van de geschiedenis van de dorpen om Surhuisterveen. De auteur beschrijft de familiegeschiedenis van de kant van haar moeder. Zeven generaties komen er voorbij in dit boek. Ze beschrijft hoe haar familie terechtkomt in Harkema. Het beeld wat de buitenwereld heeft van de gezinnen die in deze streek wonen is erg negatief. Zo worden het messentrekkers genoemd, die dom en onderontwikkeld zijn. In de jaren ’50 van de vorige eeuw wordt voorgesteld dat het dorp maar gesaneerd moest worden.
Het beeld wat de auteur daarnaast plaatst is een ander beeld. Zeker, er werd gestolen en er was ook sprake van bijvoorbeeld dronkenschap. Maar er was vooral ook sprake van uitsluiting en enorme armoede. Na het vervenen bleef dit gebied achter als een schraal en ruig heidegebied. De grond was onvruchtbaar en daarom vestigden zich aan het einde van de 18e eeuw een aantal families die nergens anders terecht konden. Ze werden aan hun lot overgelaten en woonden in spitketen (plaggenhutten). Die levensomstandigheden van armoede, slechte hygiëne en uitbuiting werken door in alle volgende generaties.
Voor wie uit deze streek komt of in deze streek van Friesland woont is het interessant en goed om dit boek eens te lezen. Maar ook voor wie van geschiedenis houdt is het een mooi boek.
Surhuisterveen, ds. Albert-Jan Dorst
Anita Terpstra, Al mijn moeders. Een familiegeschiedenis van analfabeten, armen en arbeiders. Amsterdam: Thomas Rap, 2022, 256 blz., € 23,99, ISBN 9789400408937