Op dinsdag 29 april is Krijn de Jong overleden in de leeftijd van 79 jaar. De laatste tijd kampte hij met zijn gezondheid. Zijn overlijden kwam voor ons als redactie van het Kerkblad voor het Noorden als een schok.
Krijn maakte sinds april 2013 deel uit van de redactie en wel vanuit de classis Zwolle. In de loop van de jaren heeft hij vele commentaren en artikelen geschreven. Soms verscheen bijna elke maand een artikel of commentaar van zijn hand. In deze artikelen bleek zijn oog voor de individuele mens, voor de zwakken en kleinen, en voor het kwetsbare en kostbare van het leven.
Christenvervolging
Zijn betrokkenheid bij broeders en zusters die vanwege het geloof worden vervolgd, bleek binnen de redactie al snel toen hij (vanaf 2013) een serie artikelen schreef over de vervolging van christenen wereldwijd, over hun situatie in China, Eritrea, Irak, Nigeria, Pakistan en Syrië. Elf jaar later was zijn betrokkenheid niet minder: ‘We zouden meer aan ze moeten denken, meer voor ze moeten bidden, ze meer steun moeten geven. Altijd leven ze in gevaar. We moeten ons er voor hoeden dat we gaan denken: het gaat daar nu eenmaal zo. Wennen aan onrecht, dat mag niet, dat mag nooit. We moeten over onrecht verontwaardigd zijn en blijven. En we moeten op een of andere manier vorm geven aan die verontwaardiging. Niet haat voor haat of onrecht voor onrecht, maar strijden voor recht en voor waarheid. “Is er voor de vervolgde kerk gebeden?” vroeg mijn vrouw toen ik zondag uit de kerk thuiskwam. Helaas gebeurt dat lang niet altijd. En toch begint het daar mee. Bidden maakt je opmerkzaam, creatief en actief. Waakt (let op) en bidt.’
We wisten als redactie dat Krijn dat zelf ook deed. Hij was bewogen met medebroeders en -zusters in moeilijke omstandigheden. Maar niet alleen met hen. Ook met het lot van vluchtelingen in ons eigen land.
Profetisch geluid
In zijn artikelen klonk profetisch geluid door. Dat geluid wordt onder andere gekenmerkt door verontwaardiging over het schenden van de eer van God. Zijn laatste commentaar dat in het kerkblad verscheen, ging over het vertrappen van een groot aantal Asjera-beeldjes door een oud-zendelinge. Deze beeldjes waren opgesteld in een tentoonstelling georganiseerd door het Bijbels Museum. ‘Ze heeft zich gedragen als een profetes’, aldus Krijn. ‘De terugkeer (van heilige verontwaardiging) in onze hele christelijke gemeenschap zou een grote zegen zijn.’
Deze verontwaardiging moet er ook zijn over het schenden van de ordeningen van onze Schepper die betrekking hebben op huwelijk, seksualiteit en gezin. Hij kende zijn tijd en wist wat er gaande was: ‘Er wordt nu zelfs gepleit voor de uitbereiding van de afkorting naar LGBTQIAP, waarbij de letter A staat voor aseksueel (mensen zonder behoefte aan seks), de P voor panseksueel (mensen die niet vallen op geslacht, maar op karakter en persoonlijkheid) en de Q juist weer de afkeer van dit hokjesdenken afdekt met de overkoepelende term “queer”.’
Hij schreef onder het kopje ‘horrorgezinnen’ over hoe onze liberale samenleving aankijkt tegen (grote) gezinnen, het krijgen van kinderen überhaupt en abortus. Het gemak waarmee deze samenleving kiest voor abortus en sterilisatie doet hem denken aan een uitspraak van de Russische dissident Alexander Solzjenitzyn: abortus is een signaal dat de westerse wereld de hoop op de toekomst heeft verloren. Als er geen toekomst meer is, waarom zou je nog kinderen ‘op de wereld zetten’?
Als Krijn dan heeft aangegeven wat er zoal in de media op ons afkomt schrijft hij: ‘… ik ken de praktijk van een druk gezinsleven. Grote gezinnen zijn kleine gemeenschappen. Het zijn waardevolle oefenplekken voor sociaal gedrag. Daarnaast hebben kinderen ook een belangrijke functie in een samenleving. Kinderen maken doorgaans zorgzame en tere gevoelens bij volwassenen wakker. Ze maken de samenleving zachter. Ook daarom kun je spreken van kinderzegen. Kinderen, ze zijn kwetsbaar en onmisbaar. Van het prilste begin af.’
Kerk en Israël
Krijn de Jong schreef ook af en toe een toelichting op een gedicht of een lied. Tijdens een redactievergadering kon hij met de hem kenmerkende passie een gedicht voordragen. In 2008 verscheen van hem het boekje Gedicht gedacht. Daarin geeft hij een kort commentaar op achtenvijftig gedichten ‘met het hart gelezen’.
Hij schreef in ons kerkblad verder een serie over bezoeken die hij bracht aan diverse kerken en geloofsgemeenschappen, zoals een Eritrees-Orthodoxe Tewahedo Kerk, een Apostolisch Armeense Kerk, de International Christian Fellowship-gemeente (ICF) in Apeldoorn, een Hongaarse dienst in Zwolle, en een koptisch klooster.
Zijn laatste artikel in ons kerkblad was een bespreking van het boek Hitlers ultieme oorlog van Klaas Smelik, over de vervolging van Joden in bezet Europa. Krijn betrok daar een artikel uit het Reformatorisch Dagblad bij over de omgang met Joden op Goeree-Overflakkee in en na de Tweede Wereldoorlog. Hij schrijft dat hij dat RD-artikel met bovengemiddelde interesse las: ‘Het is mijn bakermat. Ik schrik van de kop boven het artikel. “Flakkee behandelde Joden kil en bureaucratisch.” Tijdens de oorlog en ook na de oorlog.’ Uit dit artikel bleek opnieuw zijn betrokkenheid bij het Joodse volk. Zo schrijft hij onder andere over het protest op de Dam in Amsterdam vorig jaar tegen antisemitisch geweld. Urk was ruim vertegenwoordigd bij dat protest. ‘Wat had ik er graag bij willen zijn. Je wil uiting geven aan je verdriet en je wil meeleven.’
Geloofsgetuigenis
Als redactie zouden we enkele jaren geleden na een vergadering dineren in een restaurant. Het voorstel werd gedaan om alvast aan het einde van die vergadering een zegen te vragen over de maaltijd. Typerend was Krijns reactie: waarom doen we dat niet in het restaurant? Als we daar vóór de maaltijd een ogenblik ‘stil zijn’ kunnen we uiting geven aan ons geloof!
We zullen hem in onze redactie missen. Zelf is hij dan in het land waar louter vreugde is. Daar heeft hij ook naartoe geleefd: naar een nieuwe hemel en aarde, naar het koninkrijk van God waar volkomen vrede heerst, waar geen verdriet is, geen pijn en geen dood.
We wensen zijn vrouw Trijntje, kinderen en kleinkinderen en allen die aan hem in liefde verbonden waren de troostvolle nabijheid van de Here toe.
Namens de redactie van het Kerkblad voor het Noorden
Douwe Steensma