Midden in de voorstelling of anders gezegd, midden in het leven van de
apostel Paulus, komt het citaat, wat tegelijk de titel is van de voorstelling
van Jan Jaap Wubs, naar voren: W Z W D V D D Z ?
Nou, dat is nogal het een en ander. Jan Jaap neemt zijn publiek mee op
een ontdekkingstocht over het leven van Paulus. Zijn hoogte-
en dieptepunten. Zijn ommekeer van vervolger naar verkondiger.
We ontdekken een man met passie en doorzettingsvermogen, maar
bovenal een man met een onvoorwaardelijke liefde voor en toewijding
aan zijn Heer en Heiland.
En misschien denkt u bij deze opsomming: wat saai, droog, ik hoor op zondag al genoeg, laat maar. Dan hebt u het mis. In prachtige liederen, pakkende teksten, humor en gevoel, laat Jan Jaap het leven van Paulus aan de kijker voorbij trekken. Boeiend vanaf de eerste grap, tot de laatste bede.
Op 17 september was de première, en ik wens hem en de bezoekers toe dat er nog vele uitvoeringen zullen volgen. Voor mij was het hoogtepunt het lied: Purper. Prachtig vertolkt met een tekst die schitterend en diepzinnig de verbinding maakt tussen Lydia, Paulus en Jezus. Dan komt het heel dichtbij.
De kleur van de mantel
van de Koning van de liefde
Vermengd met rood van bloed
Door de kroon die Hij droeg
Toen Hij zijn leven voor jou heeft gegeven
Nog voordat je er om vroeg… Purper
Een theatervoorstelling met als hoofdpersoon de apostel Paulus, kan dat wel? En waarom hij? Tijd voor een paar vragen aan Jan Jaap Wubs uit Delfzijl:
Allereerst gefeliciteerd met de première van je voorstelling, de tweede alweer. Eerst ‘Johannes vertelt’ en dan nu een over het leven van de apostel Paulus.
Je schrijft de liedjes zelf, zowel tekst als muziek. Waar haal je de inspiratie en kennis vandaan?
De liedjes vinden hun basis in Bijbelse verhalen en thema’s. Als er in een verhaal iets bijzonders gebeurt, spoort dat me aan om het te gaan her-vertellen. Als een bepaald Bijbelvers me aan het denken zet, probeer ik die gedachtegang te bewaren in een lied. Of ik zie een patroon, zoals Paulus, die behalve de strenge leraar uit te hangen, zichzelf af en toe ook klein maakt. Hij relativeert en nuanceert en daarover zing ik dan een lied vanuit zijn perspectief. Dus met één been sta ik in de Bijbel voor de inhoud, en met het andere qua vorm in de kleinkunst-traditie van mooie of komische luisterliedjes. En zijstapjes naar allerlei muziekstijlen, voor zover ik er genoeg mee uit de voeten kan om mezelf te begeleiden.
Hoe kwam je tot het besluit om na Johannes iets over Paulus te maken?
Vóór het schrijven van beide voorstellingen had ik telkens al twee liedjes die ‘toevallig’ gebaseerd waren op verhalen uit eenzelfde Bijbelboek. Een paar jaar geleden schreef ik ‘Purper’ en ‘De Onbekende God’, beide uit Handelingen. ‘Zal ik nu dan iets met Paulus gaan doen?’ dacht ik later. Maar ook ‘Waar begin je dan aan?’ Paulus is op het eerste gezicht geen allemansvriend, geen makkelijk type. Bij mij schuurt hij wel eens, maar ik had ook niet echt een volledig beeld van wie hij was. Dat kan juíst een prima aanleiding zijn voor een goed gesprek, en mooie ontdekkingen.
Wat is, los van de figuur Paulus, het thema van je voorstelling?
De voorstelling laat je nadenken over je drijfveer. Achter je geloof, hoe en waarom je je leven daarop inricht. Paulus had duidelijke redenen waarom hij deed wat hij deed. Hij leefde voor Jezus. Na Paulus te hebben ‘geobserveerd’ - in Handelingen en veel van zijn brieven - en te kijken wat ik door wilde geven, was dát de lijn waar ik op uit kwam. Met Johannes had ik een duidelijk verhaal met een kop en een staart als basis. Bij Paulus moest ik meer zelf op zoek naar een verhaal, zodat ik de mensen aan het eind met een logische afsluiting naar huis kan sturen.
Wie wil je bereiken met je werk?
Ik richt me op iedereen die zin heeft in kleinkunsttheater en ook de combinatie met ‘iets uit de Bijbel’ ziet zitten. En het spreekt zowel jong als oud aan, van ‘binnen en buiten’ de kerk. Soms tot mijn eigen verbazing. Tijdens een zeilvakantie deze zomer, liet ik het verhaal ‘Onder zeil’ en het lied ‘Storm’ uit ‘Johannes vertelt’ via Spotify aan mijn reisgenoten horen. Het verhaal was extra herkenbaar, omdat het zich afspeelde op het schip waar we op dat moment ook mee voeren. Er werd gelachen en de moraal snapten ze ook wel. Het lied maakte vervolgens wat los bij een christelijke vrouw. Maar het kwam ook over bij een jongedame die niet veel met geloof had; er klonk een welgemeend ‘Wow’.
Pas je je voorstelling ook aan voor verschillende soorten publiek, als je op verschillende plaatsen optreedt?
Ik werk met een vast script. Om de lijn vast te houden, inhoudelijke punten af te tikken en alles binnen een bepaalde tijd rond te krijgen. Paulus is wel eens lang van stof, dat probeer ik te voorkomen. Natuurlijk moet je een beetje op eenzelfde golflengte komen met de zaal. Je kunt variëren met hoe je mensen aanspreekt. En theater geeft bewegingsruimte, voor artiest én publiek ; je kunt overdrijven zonder als ‘onecht’ te worden gezien. Je kunt iets kwetsbaars maken, zonder dat men het idee krijgt ‘iets te móeten voelen’. Daarin kunnen veel mensen dan wel meekomen. En ik ook.
Jan Jaap, bedankt dat je aan dit interview mee wilde werken, succes en Gods zegen bij dit mooie project. Ik hoop dat veel mensen gaan kijken en luisteren, de inhoud is zeker de moeite waard.
Art van der Molen, Bierum