Bernard van Clairvaux, monnik en mysticus (1)
Waarom aandacht besteden aan een monnik en mystieke schrijver uit de Middeleeuwen? Omdat hij staat voor een spiritualiteit die in zijn dagen grote invloed uitoefende en waarvoor ook nu nog belangstelling bestaat, gezien de vertalingen die er van zijn werk verschijnen. Maar ook om van hem te leren dat het van belang is te weten waarop die spiritualiteit gebaseerd is en wat ze inhoudt.
Bernard van Clairvaux (1090-1153) kwam ter wereld in een turbulente tijd. De tweede helft van de Middeleeuwen werd gekenmerkt door grote maatschappelijke veranderingen: een sterk groeiende bevolking, economische vooruitgang en verstedelijking. De eerste universiteiten werden gesticht en het gezag van koning en keizer was onbetwist. Tegen die achtergrond ontstond met name in de kloosters behoefte aan geestelijke vernieuwing. Ook leefde daar kritiek op de rol van de kerk en op de theologie van die dagen. Er ontstonden nieuwe kloosterordes, die de nadruk legden op afzondering, soberheid en boetedoening. Deze periode tussen ongeveer 1100 en 1400 noemen we in de kerkgeschiedenis de mystiek. Daarbij horen de namen van bekende en minder bekende schrijvers (zowel mannen als vrouwen) als Jan van Ruusbroec, Hildegard van Bingen, Franciscus van Assissi, Bonaventura en Johannes Tauler. De meesten woonden in Frankrijk of Duitsland.