7 oktober 2012 jl. werd er in de Grote Kerk te Emden een kerkdienst gehouden ter nagedachtenis aan de predikant die er 400 jaar geleden was gestorven.
Waarom is dominee Menso Alting voor Emden zo belangrijk? En waarom herdenken de gereformeerden in Groningen hem? En waarom noemen we hem “de Calvijn van het noorden?”.
Het was een boeiend artikel, in het Kerkblad van 16 november in de rubriek Domineespraat, met als titel ‘Zingen’. Toch staan er wel een paar dingen in waar je een vraagteken bij kunt zetten
Moest van Calvijn het orgel zwijgen omdat het van de duivel zou zijn? Volgens de kerklieddeskundige dr. J. Smelik had Calvijn inderdaad – evenals trouwens rooms-katholieke theologen – bezwaar tegen het gebruik van muziekinstrumenten in de kerkdienst (‘Gods lof op de lippen’, 2005, p. 84). Maar of hij daar ook de duivel bijgehaald heeft? Calvijn baseerde zich op 1 Korintiërs 14: 16, waar hij las dat we God alleen dank mogen brengen in verstaanbare taal. Maar Paulus bedoelt daar paal en perk te stellen aan het ‘spreken in tongen’. Het orgel met zijn ‘tongwerken’ kende hij nog niet!
Het boek, De relatie tussen systematische theologie en gewone geloofstaal is een proefschrift. Het is filosofisch en dus best abstract. Ik hoop met voorbeelden het verhaal wat concreet te houden en, hopelijk, daarmee gemakkelijker.
Daarom meteen eerst maar concreet: in de gemeente kan er zo maar een discussie plaats vinden over de vraag of je een bepaald lied wel kunt zingen, bijv. Stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw. Is zo’n lied wel theologisch verantwoord? Roept het niet teveel passiviteit op? Het is de taak van de systematische theologie om de gelovige bij dit soort vragen te dienen en eventueel te corrigeren. De manier waarop de systematische theologie dat moet doen, daarover verschillen de meningen.
Openbaringen, het laatste Bijbelboek bevat een zevental brieven aan even zoveel gemeenten. Over het ontstaan van deze christelijke gemeenten is weinig tot niets bekend. Dit geldt niet voor de cultuur en omgeving van de plaatsen waarin ze ontstonden. In de aankomende tijd wordt de historische en culturele achtergrond van deze zeven gemeenten in Klein-Azië in vogelvlucht belicht.
Wat vandaag Turkije heet, wordt in de nieuwtestamentische tijd samen met andere delen uit het huidige Europa en Azië Klein-Azië genoemd. Een andere naam van Klein-Azië is Anatolië, in de oudtestamentische tijd het rijk van de Hethieten. Omdat over verschillende plaatsen veel materiaal voor handen is, kan deze serie artikelen slechts een bloemlezing bieden. Dit eerste artikel is een inleiding op zeven artikelen, die elk een impressie van de culturele en historische setting van een van de zeven christelijke gemeenten biedt.
Toen ik eens mw. Pieck bezocht – zie vorige Bijzondere ontmoetingen – kwam daar ook de vrijzinnige ds. N.J.C. Schermerhorn uit Apeldoorn, de vader van minister-president van het eerste naoorlogse kabinet W. Schermerhorn van de Partij van de Arbeid. Hoe de degelijke mw. Pieck met hem in aanraking was gekomen, is mij onbekend. Wel is mij duidelijk, dat vogels van verschillende geestelijke pluimage in huize Pieck kwamen.
