Psalm 23 is misschien wel de bekendste psalm uit de Bijbel. Iemand heeft eens gezegd dat deze psalm door de eeuwen heen meer troost heeft gegeven dan alle dokters samen. Dat zou best wel eens kunnen.

Koning David typeert de Here God hier als zijn Herder. Dat is nogal wat. In onze tijd kijken we vaak wat neerbuigend en sentimenteel neer op ‘die herdertjes die lagen te wachten in de nacht’. Het lijkt een heerlijk ontspannen beroep. Lekker rustig op de Drentse hei of lopend door de stad Groningen met je kudde. In de tijd van David echter lag dat anders. De herders van toen stonden hun mannetje. Ze waren gewapend met een stok, een staf en een slinger. We lezen dat de jonge David daar al goed mee overweg kan. De stok is niets minder dan een dikke eikenhouten knots. Daar ga je de vijandelijke dieren en andere rovers mee te lijf. De staf is bijna twee meter lang en heeft aan één kant een krom uiteinde als een soort haak. Aan de andere kant is er in het hout een uitholling gemaakt. Daar kun je een steentje of een kluitje aarde in leggen en met een zwaai gooi je dat dan naar een schaap zodat die weer gehoorzaamt. Zo hou je de kudde bij elkaar en op de juiste weg.

Jezus noemt in zijn bergrede zes opvallende tegenstellingen. Daarbij haalt Hij eerst een regel uit de traditie aan. Daartegenover stelt Hij dan zijn eigen woord: 'Maar Ik zeg u …' Tot nu toe zijn in ons kerkblad vijf antithesen besproken. Deze week komt de zesde en laatste antithese aan de orde, waarin Jezus zijn discipelen wijst op liefde voor vijanden (Mat.5,38-42).

Opnieuw begint Jezus met een uitspraak uit de oude joodse traditie. Iedere jood was daarmee bekend: U zult uw naaste liefhebben. De traditie ontleende dit woord aan het Oude Testament. Daar heeft het een afgebakende betekenis. 'Naaste' wijst op mensen uit het eigen volk: je moet je volksgenoot liefhebben.

Hij ijsbeert al een paar minuten voor het kantoor heen en weer, stipt op tijd voor de interview-afspraak. Een oudere man, klein van stuk en onberispelijk gekleed. De 73-jarige Droon was in de provincie Kabul een gerespecteerd man. Eigenaar van een succesvol exportbedrijf en gelukkig getrouwd met Bahar (69). Een fijn leven was het, knikt Bahar. Ze heeft zich bij haar man gevoegd, de twee glimlachen even naar elkaar.  

Hebben ze kinderen? Het lijkt zo’n onschuldige vraag. Zo’n doodgewone ‘praatje als je nieuwe mensen ontmoet’-vraag: hebben jullie kinderen? De stilte valt in de kamer als een blok. Bahar krimpt ineen, trekt de shawl een beetje voor haar gezicht en zwijgt. Het is aan Droon om het verhaal uit de doeken te doen.

Hoofd, hart en handen. Die drie dienen in het leven van de kerk in balans te zijn. Ik ben nu net weer met een groep belijdeniscatechisanten van start gegaan met de 3 V’s: Verstand, Vertrouwen en Verantwoordelijkheid. Klopt het?  

In 2017 verscheen er een boek van de hand van hoogleraar Herman Paul met de veelzeggende titel: De slag om het hart. Het boek gaat over secularisatie. Op de achterflap lees ik dat secularisatie niet allereerst over het hoofd of de handen gaat maar over het hart van de mens.