Veel spreekwoorden en gezegden die wij in onze taal gebruiken, vinden hun oorsprong in de Bijbel. In deze rubriek proberen we van een aantal daarvan de herkomst te achterhalen.

In het Bijbelboek Daniël voorspelt bovennatuurlijk schrift de ondergang van het Babylonische Rijk. Koning Belsassar richt een drinkgelag aan en gebruikt het serviesgoed dat is gestolen uit de tempel van Salomo. Plotseling schrijft  een geheimzinnige hand een spreuk op de muur.

In het najaar van 2020 beleden vertegenwoordigers van diverse gereformeerde kerken dat ze in de Tweede Wereldoorlog nalatig zijn geweest in het beschermen van de Joden. Deze schuldbelijdenis kwam nagenoeg gelijktijdig met de schuldverklaring van de Protestantse Kerk in Nederland. In deze schuldverklaring wilde de Protestantse Kerk’ zonder terughoudendheid erkennen dat de kerk mede de voedingsbodem heeft bereid waarin het zaad van antisemitisme en haat kon groeien’.

Naar aanleiding van deze schuldverklaring vond er op woensdag 1 september jl. een minisymposium plaats in het gebouw van de Christelijke Hogeschool Ede. Dit symposium was georganiseerd door het Centrum voor Israël Studies en ging dan ook over antisemitisme.                                                                              

Gepolitiseerde term

Eén van de sprekers was ambassadeur Gilon. Hij was geraakt door de schuldbelijdenis van de kerken, ook omdat het antisemitisme toeneemt. Hij denkt dat het antisemitisme toeneemt omdat de holocaust steeds verder achter ons is komen liggen. Ook heeft het te maken, volgens hem, met migranten uit het Midden-Oosten, voor wie Israël helemaal niets goed kan doen. Hij roemde Israël als democratisch land in het Midden-Oosten waar je voor je mening kunt uitkomen, terwijl je het niet met elkaar eens hoeft te zijn. Hij deed een oproep aan de kerken om achter Joodse gemeenschappen en Israël te gaan staan en heel duidelijk en ferm het antisemitisme af te wijzen.

Zo’n vijfendertighonderd jaar geleden gingen Mozes en Aäron, inmiddels tachtig en drieëntachtig jaar oud, met knikkende knieën op weg naar het paleis van de farao van Egypte. Ze hadden een gevaarlijke boodschap te brengen, die hun wellicht het leven kon kosten. Zeker, het was de Here God zelf die Mozes deze opdracht had gegeven. Maar nu ze er vlak voor stonden hadden ze het knap benauwd. Aäron hield zijn staf stevig in de hand. ‘Als de farao jullie niet gelooft, moet je de staf van Aäron op de grond gooien. Die wordt dan een grote slang. Dan weet farao dat jullie de opdracht van Mij hebben’, had God gezegd. Die belofte had ze weer een beetje moed gegeven. Zo gingen ze op pad. Aangekomen in de grote troonzaal waar de farao vertoornd en hooghartig op hen neerkeek gaven ze de boodschap van God door. De farao lachte hen middenin hun gezicht uit en beval zijn tovenaars hetzelfde te doen. Tot verbijstering van Mozes en Aäron deden de tovenaars inderdaad hetzelfde. Met dit verschil: de grote slang van Aäron vrat de andere slangen op. Desondanks geloofde de farao hen niet en stuurde hen weg. Hoe anders had het kunnen lopen voor de gewone Egyptenaar als de farao…

Arjan Boersma heeft een biografie geschreven over het leven en werk van professor Cornelis Graafland. Jarenlang heeft Graafland in Utrecht gedoceerd in de geschiedenis van het gereformeerd protestantisme en heeft op die manier bijgedragen aan de theologische vorming van een generatie predikanten binnen de Nederlands Hervormde Kerk (NHK).

Jeugd en gezin

Allereerst maakt Boersma duidelijk uit welk nest Graafland komt, een christelijk gereformeerd nest. Vader Graafland was een rechtlijnig denker, jarenlang kerkenraadslid van de CGK in Gouda. Moeder Graafland was afkomstig uit een bevindelijk, piëtistisch gezin. Cornelis wordt in 1928 geboren in een arbeidersgezin. Het inkomen- zeker in de crisisjaren - was erg laag. Dit heeft er mede voor gezorgd dat hij ook op latere leeftijd als professor altijd bescheiden en eenvoudig is gebleven. De kritische geest heeft hij mede van zijn moeder geërfd.