Twijfel jij? Herken jij deze vragen: Is het wel waar? Klopt het wel? Kunnen we de Bijbel vertrouwen? Is God er echt? Is het geloof niet een uitvinding van mensen?

Ik kan mij het moment nog herinneren dat de twijfel als een mokerslag mijn leven binnenkwam. In mijn christelijke opvoeding was er niet veel twijfel. God was er, dat stond vast. Tegen het einde van mijn tienerjaren was het geloof echt binnengekomen, was ik geraakt door het Evangelie en was Gods Woord een houvast in mijn leven. Toch gebeurde het. Opeens de twijfel, en heftig ook. Is het wel waar? Wat als ik mij vergis? Beeld ik het mijzelf niet in? Wat als het geloof helemaal niet waar is? Het was verschrikkelijk, want het geloof betekende zo veel voor mij. Er zat niets onverschilligs in de twijfel. Het was existentieel. Terugkijkend op die tijd spijt het mij dat ik er niet met mensen over sprak. Ik dacht dat ik de enige was met twijfel.

Wij hebben Pasen gevierd in een wereld die in brand staat. Het ontgaat niemand, wat voor ellende en lijden er allemaal is vandaag de dag. Lees de krant, zet de televisie aan, bekijk de nieuws-sites op internet en het stroomt allemaal binnen. En je hoort -bijna- de gedachten die in heel veel hoofden opkomen en rondgaan: hoelang zal dit nog duren? Waar loopt dit op uit? Is dit de eindtijd?

In dit artikel belicht ik een diep Bijbels gegeven als het om deze dingen gaat.

De opening van het Holocaustmuseum is niet ongemerkt voorbijgegaan en ook niet zonder pijn. ‘Kankerjoden’ werd er door de demonstranten geroepen. Onlangs was ik in het museum.

Met ontzetting staan we allebei te staren naar een foto uit kamp Bergen Belsem. Het kamp is net bevrijd, maar wat stierven er nog veel mensen. Langs een onverhard pad liggen rijen lijken. Uitgemergelde lichamen. Sommigen naakt, anderen met alleen een gescheurd hemd aan. Een jongetje van een jaar of acht loopt er langs. ‘Onvoorstelbaar’ zegt de man die naast mij staat. Een Joodse veertiger met een keppeltje op. Ik beaam het en zeg dat hoe meer ik lees en hoor over de holocaust, hoe groter het raadsel wordt. Zonder me aan te kijken zegt hij: ‘Heb jij gisteren naar de Joodse Raad gekeken?’ (de dramaserie over de Joodse Raad die deze weken door de EO wordt uitgezonden). Ik zeg hem dat ik niet gekeken heb omdat ik het even niet aankan. ‘Ik kan het begrijpen’, antwoordt hij, ‘ik heb het half uitgekeken, ik probeer het van me af te houden’. En toch staan we daar allebei. Waarom? Omdat vergeten nog veel erger is.

In een van de laatste jaren van mijn middelbare schooltijd was er op mijn school een avond waar twee overlevenden van de Tweede Wereldoorlog spraken. Floris Bakels en dominee Poort. Die avond heeft een onuitwisbare indruk bij me achtergelaten. Van Floris Bakels had ik toen net zijn boek ‘Nacht und Nebel’ gelezen. Ik was diep geschokt over de gruwelijkheden waarover hij vertelde. Op die avond op school vond ik het ongelooflijk indrukwekkend om te merken dat hij geen bittere man was geworden. Alles wat hij vertelde was er op gericht dat hij met ons wilde delen dat dit nooit meer mocht gebeuren. Meerder keren herhaalde hij die avond de zinnen die op verschillende plekken bij monumenten staan: ‘Nooit meer, nie wieder, plus jamais’.