Heel lang geleden ontstond een lijst met zeven hoofdzonden. Na wat oudere (en zelfs al voorchristelijke) versies was het paus Gregorius I (540-604) die een officiële lijst samenstelde. Daar stonden de volgende zonden op: gula, acedia, luxuria, superbia, ira, invidia en avaritia. Vertaald naar het Nederlands zijn dat vraatzucht, luiheid, lust, hoogmoed, woede, jaloezie en hebzucht. In latere versies komt de hoogmoed voorop te staan.

Dat paus Gregorius zo’n lijst vaststelde heeft ermee te maken dat het christendom dan ruim honderd jaar staatsgodsdienst is. Het heeft zich razendsnel door Europa verspreid. Maar tegelijk heeft het aan kracht verloren. Ooit was je christen vanuit een persoonlijke overtuiging. Nu wilde iedereen graag christen- zijn, want dat leverde maatschappelijk voordeel op. De christennaam werd een vlag die de lading vaak niet kon dekken. De lijst met zeven hoofdzonden moest helpen om de middeleeuwers duidelijk te maken welke dingen niet te verenigen zijn met het leven als christen.

Misschien heb je het wel eens meegemaakt. Terwijl je onderweg bent, kom je een rouwstoet tegen. Voorop gaat de lijkwagen en daarachter een lange rij volgauto’s. Ze zijn op weg naar de begraafplaats en rijden met gepaste snelheid.

Misschien word je wat onrustig, heb je haast, je wilt door. Een rouwstoet heeft formeel geen voorrang, dus tja…, maar het zou wel respectloos zijn. Toch haal je het niet in je hoofd om op te trekken en de stoet te doorbreken, toch? Je vraagt je misschien af: vanwaar mijn ongeduld? Gaan de dingen waar wij zo druk mee zijn dan altijd voor of zou je ook eens een pas op de plaats kunnen maken wanneer je geconfronteerd wordt met het verdriet van anderen? Of – maar dat is een heel ander aspect – misschien vind je het wel heel confronterend om een rouwstoet aan te zien, word je er onrustig van, komen er allerlei herinneringen bij je boven. Misschien reed of liep je kortgeleden zelf wel in zo’n stoet. Toch blijf je staan. En dan lezen we in de Bijbel over het ondenkbare: iemand doorbreekt een begrafenisstoet en houdt de lijkbaar tegen. Dat gebeurde lang geleden, net buiten de poort van Naïn (Luc. 7:1-17).

In de vorige artikelen schreef ik over de eerste wortels van het bestaan van de gereformeerde kerken in Brazilië. Die gaan, zoals we zagen, terug naar de tijd van de Reformatie. In het vorige artikel besprak ik het ontstaan van de kleine gereformeerde kerken toen immigranten uit Nederland zich in verschillende golven in dat immense land vestigden.

De kleine gereformeerde kerken in Brazilië zien zich sinds een aantal decennia voor een aantal uitdagingen gesteld. Daarover iets in dit laatste artikel.

Alles wat tegenwoordig het label ‘duurzaam’ heeft is te prefereren boven andere producten. Dat is in algemene zin gangbaar tegenwoordig. Uiteraard zijn daar kanttekeningen bij te zetten.